TBMM'ye karşı ilk grevi öğretmenler uygulamış
Osmanlı Mebusan Meclisi'nin feshedilmesinden sonra kurulan Anakara'daki BMM ilk tepki öğretmenlerden gelmiş.
XALO..HABER..
Samsun-Çarşamba’da görev yapan öğretmenler, beş aydır maaş alamadıkları gerekçesi ile greve gideceklerini Haziran 1920’de Büyük Millet Meclisi’ne gönderdikleri bir mektupla ilan etmişler. Mektupta öğretmenler, daha önce maarif müdürlüğüne ve kaymakamlığa bildirmelerine rağmen maaşlarını alamadıklarını, ailelerin geçimlerini sağlamak için yatak ve yorganlarını sattıklarını, eğer maaş alamazlarsa greve gideceklerini belirtmişler.(1)
4 Aralık 1920’de Ankara’da başlayan öğretmenlerin grevi Samsun, Bursa, Rize, Çorum, Tokat’a kadar yayıldı. Grevin ülke geneline yayılması üzerine BMM’nde milletvekilleri arasında ser tartışmalar yaşandı. Maarif vekili Rıza Nur sorumluluğu vekalet müdürlüklerine atarken, milletvekilleri Rıza Nur’u suçladılar.
Aslında sorunun temelinde Osmanlı’nın maarif teşkilatının terk edilmesi vardı. 1869 Maarif nizamnamesine göre orta ve yüksek öğretim devletin uhdesinde olup eğitim hizmetleri devlet hizmeti olarak görülürdü. Sıbyan ve iptidai(İlk mektep) okullar devletin değil mahalle sakinlerinin sorumluluğundaydı. Bu mekteplerde görev yapan öğretmenlerin maaşlarını devlet ödemez mahalle camiine bağlı vakıflar öderdi. Savaş ortamında olduğu için bazı bölgelerdeki öğretmenlerin maaş ödemelerini halk karşılayamamıştı. Osmanlı yönetimi bu durumlarda hazineden karşılama yoluna giderek öğretmenlerin mağdur olmaması sağlanırdı. Osmanlı yönetimi bu bölgelerden çekilmeye başlatınca BMM bu sorumluluğu yerine getirememiş, önlemler alınamamıştı.
Tevhid-i Tedrisat kanunun çıkarılmasına kadar ilk mekteplerde öğretmen maaşları ödemesi yine halk tarafından karşılanmış olmakla birlikte kısmi grevler devam etmişti. Tevhid-i Tedrisatla birlikte bütün okullar Maarif Bakanlığının çatısı altında birleştirerek öğretmen maaşlarının tek elden ödenmesi kabul edilmişti.
(1)TBMM tutanakları, İş Bankası yayınları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder