TOKLUCAK KÖYÜ.SİVAS. İMRANLI

ALEVİLER VE RAMAZAN 

Değerli canlar On iki İmamların ve Alevi önderlerinin bir ay oruç tuttuğu ve tutmayı buyurduğu gibi bilgiler kaynağı olmayan uydurma bilgilerdir.
Pir Sultan Abdal'ın yargılanma ve idam edilme nedenlerinden biride Ramazan orucunu bir ay tutmamasıdır.
Yine pek çok Alevi-Bektaşi önderi bu sebepten katledilmiştir.
Eğer Ehl-i Beyt ve On iki İmamlar Ramazan orucunu bir ay tutsaydı Pir Sultan Abdal ve diğer Alevi önderleri de bu orucu tutardı.
Alevilerin asıl orucu bütün peygamberlerin tuttuğu ve Bakara Suresi 183.ayette geçen Muharrem orucudur.

Ulu ozanlarımızdan dinleyelim.

Birini tutan Hakk’ın yeter
İkisini tutan günahın atar
Üçünü tutanlar cennette yatar
Engür olmuş Hakk ceminde ezilir

Dördünü tutana veli dediler
Beşini tutana ulu dediler
Altısını tutana dolu dediler
Engür olmuş Hakk ceminde ezilir

Yedisin tutan havada uçar
Sekizin tutan hülleler biçer
Dokuzun tutan cennetin açar
Engür olmuş Hakk ceminde ezilir

Pir Sultan Abdal’ım onunda zahmet
On birini tutana indi rahmet
On iki tutana nasiptir cennet
Engür olmuş Hakk ceminde ezilir
(Pir Sultan Abdal)

Namazımız Dar'a durmak
Orucumuz sabretmek
Biz oruç tutarız ki
Ramazan'a benzemez
(Seyyid Nesimi)

Hatayi'm der itikadı bütüne
Hakk yardım eyler on iki tutana
Türlü metahları doldur dükkana
Mübarek matem ayında
(Şah Hatayi)

Kur'an da oruç,savm ve sıyam olarak geçer.Oruç kelimesi Farsçadan alınan rôcik sözcüğünün Türkçedeki söylenişidir.

Bir ay oruç İslam'ın beş şartından biri deniliyor.Peki gündüzün şartı güneşdir güneş olmazsa gündüz olmaz.Okula gitmenin şartı önlük giymek ise öğretmen önlük giymeyeni okula almaz.Eğer ki bir ay oruç İslam'ın şartlarındandır deniliyorsa bugün bazı Sünni kardeşlerimiz bile bir ay oruç tutmuyor.Mantıken şartı yerine getirmeyen herkes İslam'a giremiyor ve Müslümanlıktan çıkıyor.

Öncelikle canlar Ramazan orucu Bakara suresi 185.ayette geçer.

Şimdi Bakara suresinin 183,184. ve 185.ayetlerini,Kadir suresini ve Fecr suresinin 2.ayetini inceleyelim.

Bakara suresi 183.ayet:Ey inananlar, ibadet amacıyla kimi günler,gün ağarmasından gün batımına değin yemeden,içmeden ve cinsel ilişkiden uzak durmak,sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi sizin de üzerinize bir buyruk olarak yazılmıştır.Umulur ki, böylece kötülüklerden sakınmış olursunuz.

Bakara suresi 184.ayet:İbadet amacıyla yemeden,içmeden ve cinsel ilişkiden uzak durmak birkaç gün süresincedir.Öyleyse,hasta yada yolculukta olanlarınız,yapamadığı günlerin sayısınca bu ibadetini başka günlerde yapsınlar.Buna dayanamayanlar ise,bir yoksulu doyuracak kadar kurtulmalık versin.Ayrıca her kim içinden gelerek bir iyilik yaparsa,bu, onun için elbette ki daha iyidir.Ancak yine de,eğer bilirseniz,bu ibadeti yapmanız sizin için daha hayırlıdır.

Bakara suresi 185.ayet:Ramazan ayı,doğru ile yanlışı ayırt eden,insanlara yol gösteren ve apaçık bir öğreti kitabı olan Kur'an'ın indirildiği aydır.Öyleyse o ayda dolunayı görenler, ibadet amacıyla gün ağarmasından,gün batımına değin yemeden,içmeden ve cinsel ilişkiden uzak dursun.Hasta olanlar ya da yolculukta bulunanlar ise sayısınca başka günlerde bu ibadetini yapsın.Allah sizin için kolaylık ister,güçlük istemez.Ayrıca süreyi tamamlamanızı ve size doğru yolu gösterdiği için onu yüceltmenizi de ister.Umulur ki böylece şükretmiş olursunuz.

Kadir Suresi 1.ayet:Biz onu Kadir gecesi hakkında indirdik.
Kadir Suresi 2.ayet:Kadir gecesinin ne olduğunu sen bilir misin?
Kadir Suresi 3.ayet:Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.
Kadir Suresi 4.ayet:O gece,rablerinin izniyle melekler ve ruh her iş için yeryüzüne inerler.
Kadir Suresi 5.ayet:Ve o gece,tan yerinin ağarmasına değin bir esenlik gecesidir.

Fecr Suresi 2.ayet:On geceye andolsun!

Canlar bu ayetlerden anladıklarımızı sırayla değerlendirelim.

•Oruç bizden öncekilerde de vardı.Peki Bakara Suresi iniş sırasına göre 92.sure olduğuna göre Bakara suresinin 185.ayeti gelene Hz.Muhammed ve diğer peygamberler hangi orucu tutuyordu? Muharrem orucunu tutuyordu.Yani bizden öncekilerin tuttuğu oruç Muharrem olduğu için Alevi inancında Bakara Suresi 183.ayette farz oruç Muharrem'dir.Bütün peygamberlerin tuttuğu on günlük Muharrem orucu ile bağlantılı bir ayette Fecr suresinin 2.ayetidir.Fecr suresi iniş sırasına göre onuncu suredir.(Aleviler Kerbela katliamından sonra 12 İmamlarada hürmeten bu orucu 12 gün tutmaya başlamıştır ve Oruç ile yası birleştirmiştir.)

•Allah bizden Kur'an'ın indirilişine şükür için oruç tutmamızı istiyor.

•Dolunayın olduğu günlerde oruç tutmamız isteniyor.Bu 3 ve 9 gün arasında değişir.

•Aynı zaman da sayılı günlerde oruç tutun diyor yani buda rakamsal anlamda düşünüldüğünde matamatiksel olarak dokuza kadardır.

•Allah orucun bir ay olduğunu belirtmiyor.Allah Kur'an da bazı konuları bir sayfa açıklarken orucun sayısını yazmıyor demek ki kullarının düşünmesini istiyor ve aslında anlayanlar için sayıyı da belirtiyor.

•Allah kulları için zorluk istemiyor kolaylık istiyor.Peki bir ay kullar için sizce kolaylık olur mu?

•Kadir suresinde Kur'an'ın kadir gecesi indirildiğini anlıyoruz ama kadir gecesinin hangi gece olduğunu bilmiyoruz.Bakara suresinde Kur'an'ın Ramazan'da indirildiği belirtiliyor yani Kadir gecesi Ramazan ayının içinde.

Canlar kısaca özetlersek isteyen Aleviler Kur'an'ın indirildiği Ramazan ayında Kur'an'a hürmeten üç gün oruç tutabilir.Bu oruca şükür orucu,kadir orucu veya Kur'an orucu diyenler vardır.Kadir orucu denmesinin nedeni Kur'an'ın kadir gecesinde indirilmiş olmasıdır.Kadir gecesi Ramazan ayının içinde bir gündür ancak hangi gün olduğu bilinmez.
Ayrıca Aleviler için Ramazan'ın bir önemi daha vardır.Bilindiği üzere Ramazan ayı Alevi toplumunda Hz.Ali'nin şehadetinden sonra yas ayı olmuştur.Kur'an'ın indirilişine şükür ettiğimiz bu ayda ayrıca Hz.Ali için yas tutarız.Hz.Ali Ramazan'ın on dokuzuncu günü yaralanıp,yirmi birinci günü şehit olmuştur.Ramazan'ın 19,20 ve 21.günlerinde Hz.Ali için yas tutarız.
Bazı yörelerde Hz.Ali için 19,20 ve 21 Ramazan'da yas orucu tutan vardır ancak bu yaygın değildir.

Orucu Ramazan'ın son üç günü kabul ederiz isteyen canlar tutabilir.
Son üç gün kabul etme nedenimiz kadir gecesinin Ramazan'ın son günlerinde olduğu düşüncesidir.
Sünniler Kadir gecesinin Ramazan'ın son on gününde tek sayılı günlerinde olduğunu düşünür ve yirmi yedinci güne kuvvetli ihtimal verirler.
Şiiler Kadir gecesinin Ramazan'ın on dokuz,yirmi bir ve yirmi üçüncü gününde olduğunu düşünüp yirmi üçüncü güne kuvvetli ihtimal verirler.
Aleviler olarak kadir gecesini ve orucu bayram ile peşpeşe olarak kabul ederiz.Alevi inancına göre oruç son günlerdedir.Orucun ardından ihtiyaç sahiplerine fitre yanı fıtır sadakası verilmiş ve buna fıtır bayramı denilmiştir.
Bazılarına göre Hz.Muhammed bayram ibadetinden önce hurma yediği için şeker bayramı denmiştir.
Aleviler bu bayrama Ramazan bayramı ve şeker bayramı demeyi pek tercih etmez.
Çünkü Muaviye ve Hz.Ali'ye suikast düzenlenmiş,Hz.Ali 21 Ramazan'da şehit olmuş Muaviye ise bayram günü iyileşmiştir.
Muaviye kurtuluşunu ve Hz.Ali'nin ölümünü tatlılar ile kutlamıştır ve çoluk çocuğa tatlı,şeker yada hurma dağıtmıştır.
Aleviler genelde bu bayrama fıtır bayramı derler.
Çünkü bu bayramın anlamı Kur'an'ın indirilmesine şükür için tutulan oruçla beraber ihtiyaç sahiplerine yardım etmektir.
Fitre veya Fıtır sadakasına şükür sadakası diyende vardır.Kimileri fıtır zekatıda der.

Bizi hep bir tarafa çekmeye çalışıyorlar oysaki biz Şii de değiliz,Sünni de değiliz,ayrı bir din de değiliz.
Biz sadece Aleviyiz ve bunun bilincinde olmalıyız.
Bu yazıda Ramazan'ın son üç günü deniyor ama bu ortak zamandır.
Bu yazıdaki amaç oruç konusunu açıklamak ve şehir hayatının bir gereği olarak ortak bir zamanda buluşmak.
Ayrıca eskiden yörelerde belki farklı zamanlarda kabul ediliyordu ancak artık şehir hayatı ortak bir zamanda buluşma ihtiyacını getiriyor.
O yüzden ortaklık ve beraberlik açısından son üç gün dersek daha iyi olabilir.
Ramazan bazen 30 bazen 29 çekiyor
Eğer 29 çekerse son üç gün 27 28 29
Eğer 30 çekerse son üç gün 28 29 30

Her yörede bu oruç farklı zamanlarda tutulmuş.
Birde eskiden ulaşım zor olduğundan dedeler her yere gidemiyormuş yada geç gidiyormuş.
Ayrıca Alevilerin kaynakları yok edildiğinden bazen bilgi her köye ulaşamazmış ancak artık kaynaklar ortaya konuldu.
Hemde artık şehir hayatındayız ve şehir hayatı ortak zamanlarda ortak şekilde hareket etmeyi gerektirir.
Köylerde farklı şekilde ve farklı zamanlarda hareket etmek kolaydı ama şehir hayatında bunu yapmak belli zorlukları beraberinde getiriyor.

Alevilik hoşgörüye ve bilime değer veren bir inançtır.
Alevilik gelin canlar bir olalım ve ilimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır diyen bir inançtır.
Şehir hayatında biz ortak hareket edersek Pir Sultan Abdal'ın "Gelin canlar bir olalım" sözüne uymuş oluruz.
Şimdi birde olayı bilim ve mantığa göre yorumlayalım.
Hacı Bektaş-ı Veli "İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır"diye buyurur.
Biz de, Pirimizin sözüne uyarak çağa ayak uydurup,bilimden gidip ve yeri geldiğinde inancımızın temelini bozmadan reform veya revizyon yapmalıyız.

Ramazan veya şeker bayramını kabul etmesek de ihtiyaç sahiplerine yardım edildiği ve Kur'an'ın indirilişine şükür ettiğimiz bir fıtır bayramından bahsediyoruz.
Orucu Ramazan'ın başında veya ortasında tutup bayramı günler sonra kutlamak mantıklı mıdır?
Düşünün ki Atatürk Cumhuriyet'i 29 Ekim'de kuruyor ama 5 veya 10 gün sonra Cumhuriyet bayramı ilan ediyor.Böyle birşey sizce mantıklı olur mu?

Tabikide farklı yorumlar olacak farklılık zenginliktir ancak farklılığı ayrılığa dönüştürmemek lazım.
Sünnilik te'de ayrı düşünceler var örneğin Kevser Suresi 2.ayet "kurban kes"diyor.
Ancak Hanefiler Kurban ibadetini vacip görürken Şafiler ise Sünnet görüyor.
Fakat farklılık ayrı birşey bölünmek ve zıtlaşmak ayrı birşey.

Meluli der ki

Bırak ikiliği karış birlere
Marifet yoluyla eriş erlere
Sakın yoldaş olma cahil körlere
Çıkarır yoldan şaşırtır seni

Net değildir ancak bazı kaynaklara göre Ramazan orucunu bir ay şu sebepten tutmayız ;
Yezid,İmam Hüseyin'i şehit ettikten sonra
kendisi ve ordusuna Nisa Suresi 92.ayete dayanarak kefaret orucu tutturmuştur.Mübarek ay diye Ramazan'a denk getirilmiş ve daha sonra bir gelenek haline gelmiştir.

Nisa Suresi 92.ayet:Yanlışlık durumu dışında,bir inananın başka bir inananı öldürmesi olacak şey değildir.Yanlışlıkla bir inananı öldürenin, özgürlüğü elinden alınmış bir inananı özgürlüğüne kavuşturması,ölenin ailesine de üzerinde anlaşmaya varılacak tatmin edici bir diyet vermesi gerekir.Varislerin,diyeti bağışlaması durumu başkadır.Eğer öldürülen,inanan biri olmakla birlikte size düşman bir topluluktan ise o zaman öldürenin, özgürlüğünden yoksun bir inananı özgürlüğüne kavuşturması gerekir.Öldürülen,sizinle aralarında antlaşma bulunan bir toplumdan ise o durumda,öldürülenin ailesine tatmin edici bir diyet verme yanında, özgürlüğünden yoksun bir inananı özgürlüğüne kavuşturmak da gerekli olur.Bunlara olanak bulamayan,Allah'a tövbe olarak iki ay kesintisiz,gün ağarmasından gün batımına değin yemeden,içmeden ve cinsel ilişkiden uzak dursun.Elbette ki,Allah,gereğince bilendir ve erdemli bilginin kaynağıdır.

Nisa Suresi 93.ayet:Kim,bir inananı bilerek öldürürse onun cezası,kalıcı olarak gireceği Cehennemdir.Allah ona öfke duymuş,onu lanetlemiş ve onun için büyük bir azap hazırlamıştır.

Kısaca özetlersek Aleviler 19,20 ve 21 Ramazan'da Hz.Ali için yas tutarlar,Ramazan'ın son üç gününde ise isteyenler Kur'an'ın indirilişine şükür için Kadir Orucu tutabilir.

KADİR ORUCU ORUCA NİYET GÜLBANGI
Bismişah Allah Allah
Ya Rabbi senin kelamın olan Kur'an-ı Kerim'i bize gönderdiğin için şükür orucu tutmaya niyet eyledim.Sen tuttuğum orucu kabul eyle
Gerçeğe Hû!

KADİR ORUCU ORUÇ AÇMA GÜLBANGI
Bismişah Allah Allah
Vakitler hayrola,hayırlar pek ola,şerler def ola.Ey yüce Allah'ım Kur'an-ı Kerim hürmetine tuttuğumuz oruçları dergah-ı izzetinde kabul eyle.Varlığımızı,birliğimizi daim eyle.Musibetlerden sen bizi koru Ya Rabbi.
Gerçeğe Hû!

İsmet Ağırgöl